۱. تحریم‌های اقتصادی
تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا، به ویژه بر بخش نفت، بانکی و حمل‌ونقل، دسترسی ایران به بازارهای جهانی و منابع ارزی را محدود کرده است. این امر باعث کاهش صادرات، کمبود ارز و تضعیف سرمایه‌گذاری خارجی شده است.
۲. تورم بالا و بی‌ثباتی پولی
میانگین تورم سالانه در سال‌های اخیر به بیش از ۴۰ درصد رسیده است. این رقم زندگی مردم را تحت فشار قرار داده و اعتماد به ریال را کاهش داده است.
۳. نوسان نرخ ارز
قیمت دلار در بازار آزاد در سال ۱۴۰۳ به بیش از ۶۵ هزار ریال رسیده است. این نوسان، قیمت کالاهای وارداتی، مواد اولیه و در نهایت تورم را تشدید می‌کند.
۴. کاهش بهره‌وری و رکود در بخش تولید
صنعت، کشاورزی و خدمات با مشکلاتی مانند قدیمی بودن ماشین‌آلات، کمبود نقدینگی، بوروکراسی و عدم حمایت کافی مواجه هستند.
۵. فرار مغزها و کاهش سرمایه انسانی
هزاران دانش‌آموخته و متخصص ایرانی به دلیل نبود فرصت شغلی و محیط نامناسب علمی و اقتصادی، کشور را ترک کرده‌اند.
با وجود چالش‌ها، ایران دارای مزیت‌های استراتژیک قابل توجهی است:
| سناریوی بهبود (تحول ساختاری) | کاهش تحریم‌ها، اصلاحات اقتصادی، جذب سرمایه خارجی، افزایش شفافیت | – رشد اقتصادی ۴–۶٪ سالانه – کاهش تورم به زیر ۲۰٪ – ایجاد اشتغال پایدار – افزایش صادرات غیرنفتی |
| سناریوی ثبات نسبی (ادامه وضعیت فعلی) | تداوم تحریم‌ها، اصلاحات جزئی، سیاست‌های موقت | – رشد ۱–۳٪ – تورم ۳۰–۴۰٪ – نوسان ارز و تورم انتظاری – تداوم فرار مغزها |
| سناریوی بحران (تحریم شدید یا بی‌ثباتی داخلی) | تشدید تحریم‌ها، بحران سیاسی، توقف صادرات | – رکود اقتصادی – تورم دو رقمی یا سه رقمی – افزایش فقر و نابرابری – کاهش شدید ارزش پول ملی |
۱. اصلاحات ساختاری در نظام پولی و بانکی
۲. کاهش وابستگی به نفت
۳. جذب سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی
۴. بازآموزی نیروی کار و تقویت فناوری
۵. بهبود روابط بین‌المللی
آینده اقتصاد ایران یک راه‌اندازی اجتناب‌ناپذیر نیست، بلکه نتیجه انتخاب‌های سیاستی، اجتماعی و اقتصادی خواهد بود.
نکته پایانی: ایران یک کشور با پتانسیل عظیم است، اما تبدیل این پتانسیل به ثروت و رفاه، نیازمند اراده سیاسی، مدیریت هوشمند و مشارکت مردم است.
دیدگاه شما